Wystawa zegarów w Planetarium - Śląskim Parku Nauki
To będzie wielka gratka nie tylko dla miłośników gnomoniki, ale i dla wszystkich, którym bliskie jest nasze Planetarium, a w szczególności zegar słoneczny znajdujący się na atrium. Od 29 listopada serdecznie zapraszamy do odwiedzenia czasowej wystawy w Holu Parku Nauki, powstałej dzięki serdeczności Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie.
Kuratorem wystawy pt. „Od cienia gnomonu po drgania atomów” jest dr Rafał Zaczkowski, a współorganizatorami Muzeum im. Przypkowskich oraz Cannonade Łukasz Bełdowski. Eksponaty muzealne będzie można oglądać do końca stycznia 2026 roku.
Od tysiącleci człowiek podejmuje próby zrozumienia istoty czasu, jednak żadna z definicji nie okazała się w pełni satysfakcjonująca. Filozofowie, tacy jak Parmenides czy Heraklit, już w starożytności spierali się o jego naturę – jedni uważali czas za iluzję, inni za realny wymiar rzeczywistości. Nawet Albert Einstein określał rozróżnienie między przeszłością, teraźniejszością i przyszłością jako złudzenie, co pokazuje złożoność tego pojęcia. Współczesna fizyka, dzięki szczególnej teorii względności i koncepcji czasoprzestrzeni Hermanna Minkowskiego, postrzega czas jako czwarty wymiar powiązany z ruchem obserwatora. Pomimo to nadal pozostaje on zjawiskiem trudnym do jednoznacznego zdefiniowania. Św. Augustyn trafnie zauważył, że choć każdy intuicyjnie rozumie, czym jest czas, nikt nie potrafi go w pełni wyjaśnić. Wobec braku fundamentalnej teorii fizycy przyjęli podejście praktyczne – czas definiuje się jako wskazanie zegara. Zegar wykorzystuje zjawiska cykliczne, takie jak ruch wahadła, drgania atomów czy impulsy radiowe pulsarów, aby mierzyć upływ czasu z coraz większą precyzją. Najstarszym tego typu przyrządem był zegar słoneczny, oparty na obserwacji cienia rzucanego przez gnomon. Choć został wyparty w XIX wieku przez zegary mechaniczne, pozostaje trwałym symbolem dążenia człowieka do zrozumienia i opanowania natury czasu.
Organizatorzy wystawy: Planetarium – Śląski Park Nauki, Muzeum im. Przypkowskich, Cannonade Łukasz Bełdowski